Het belang van vrij knutselen: Het succes van kosteloze uitdagende materialen

Hoe niets toch heel waardevol kan worden.

Het is inmiddels al een aantal jaren geleden dat het IJsselhotel, aan de rand van het Worpplantsoen in Deventer, bijna zijn deuren opende . Nietsvermoedend over wat daar aan te treffen, liep ik met mijn kinderen langs het indrukwekkende gebouw om te zien hoe de laatste hand werd gelegd aan de voorbereidingen. Al snel viel mijn oog op een grote container waar enorme lege dozen in gegooid werden. Daar hadden waarschijnlijk de nieuwe stoelen ingezeten. De afmeting van de dozen bracht me in jubelstemming: 1 meter breed, 1 meter hoog en wel 1,5 meter diep! En niet één, nee, wel 20 dozen!  Die dozen kon ik echt niet laten liggen.
Nu waren we nogal klein behuisd, dus voor meer dan 2 dozen in de woonkamer had ik geen plek. Gelukkig bood de schuur onderdak aan nog eens 6 dozen en ik was voorlopig voorzien van heerlijk hutmateriaal. Want dat was natuurlijk het plan van mijn kinderen: Een hut bouwen waar je met gemak in kon zitten en languit in kon liggen!
En zo stonden er weken lang twee compleet ingerichte hutten naast elkaar in onze woonkamer. Een genot om te zien.

Toen ik een paar jaar later nogeens langs het hotel liep kon ik mijn blijdschap nauwelijks onderdrukken: weer een hele stapel enorm grote dozen. Deze keer heb ik ze meegenomen naar mijn toenmalige school en heb zo een aantal weken kunnen genieten van het ontstaan van de prachtigste hutten. Ik had me namelijk opgegeven voor de talentenmiddagen van groep 5,6,7 en 8 op de vrijdag. Mijn aanbod voor die middagen kreeg de titel: Maak er wat van!
Ik zorgde voor allerlei kosteloze (afval)materialen, waaronder die enorme dozen, en daar mochten de kinderen zelf iets van maken.Een clubje van 7 kinderen kwam erop af. Niet veel, maar hun keuze was wel bewust. Toen ik vroeg waarom ze dit hadden gekozen, gaven ze namelijk allemaal aan dat ze het fijn vonden dat ze zelf mochten weten wat ze gingen maken. En, misschien nog wel belangrijker: Het kon daardoor dus ook niet fout of verkeerd zijn. Dat waren mooie eerlijke antwoorden vond ik. Van het groepje wilden een paar kinderen alleen aan de slag en de rest wilde samen iets maken. En volgens verwachting: het werden stuk voor stuk hutten, gebouwd met een grote doos als basis.

Aan het eind van de hele cyclus middagen vroeg ik de kinderen hoe ze het vonden om zo met materiaal te hebben gewerkt. Heel opvallend bij deze antwoorden was, dat het vooral ging om de ervaring met elkaar. Er was een jongen die niet had gedacht dat hij zo goed zou kunnen samenwerken met de ander. Normaal gesproken hadden ze nog weleens ruzie en nu ging het overleg heel makkelijk. Er werd aangegeven dat het fijn was dat er geholpen werd bij elkaars hut. De kinderen die alleen aan het bouwen waren, hadden soms hulp nodig bij het vasthouden of vastmaken van materiaal en konden dit vragen aan de anderen en werden dus ook geholpen. Weer een ander gaf aan dat er gebruik gemaakt werd van wat iemand goed kon.

Nu had ik zelf tijdens de middagen vanalles gezien aan interactie en ook de goede sfeer geproefd onderling, maar dat kinderen dit zelf tijdens een ongedwongen evaluatie zo naar voren konden brengen was voor mij een extra genot. Wat kan zo'n eenvoudig, kosteloos concept toch enorm waardevol zijn. En dat 'spelen' op deze manier heel goed past bij, in dit geval, jongens uit de bovenbouw. Voor mij een reden om het vaker in te zetten. Zoals bij de dag van het park.

Samen gezocht naar mogelijkheden met materiaal

Ondanks dat de materialen buiten ter plekke gezocht moesten worden, was het concept weer de eenvoud van kosteloos materiaal waar je vanalles zelf van kunt maken.

Bij materiaal zoals die grote dozen is het niet nodig een voorzetje of idee aan de hand te doen, een doos daagt genoeg uit tot verbeelding. Bij buitenmateriaal kan dat anders zijn.

Om het de kinderen iets makkelijker en wellicht ook spannender te maken, heb ik een voorzetje gegeven door het parkbeest te bedenken. 

Met trots laat ik hiernaast en hieronder een paar parkbeesten zien die wij zondag hebben ontdekt. De variatie is eindeloos. Er zijn meer dan 30 parkbeesten gesignaleerd! Dus let goed op, wie weet zie je er nog een paar.

Goed te zien: vliegende beesten, dracula's met schors, klei, takjes, plastic. Zelfs het rode touw van de goochelaar werd gevonden en opnieuw gebruikt. De parkbeesten die hier niet te zien zijn, laten zich zeer waarschijnlijk in een van de volgende verhalen zien. Er is namelijk nog veel meer te vertellen over deze manier van werken met materialen!

En de tassen? Die had ik mee. Zowel de grote tas met cupcakejes als de kleine tassen om mee door het park en langs de IJssel te struinen.

Het belang van spel: Eerst maken dan spelen: beestachtig spannend!

Kun jij het parkbeest ontdekken?

Je hoort het kinderen zeggen: Zullen we nu ècht gaan spelen? Was het daarvoor dan geen spelen? Nou blijkbaar niet. Tenminste dat vinden deze kinderen. Tot die vraag om echt te gaan spelen zijn ze wel lekker bezig geweest: ze hebben iets gemaakt of gebouwd om er vervolgens echt mee te gaan spelen. Dat zien wij als volwassenen niet. Maar zou je kinderen er naar vragen, dan kunnen ze haarfijn uitleggen wat ze maken of bouwen en wat hun speelplannen ermee zijn. Kinderen hebben dit allang met elkaar besproken en hebben daar doorgaans maar weinig woorden voor nodig. In een paar zinnen is het hele plan helder en is het vooral doèn. Bijvoorbeeld het bouwen van een toren om deze vervolgens met autootjes omver te rijden. Die toren wordt in rap tempo in elkaar gezet. Het is niet het einddoel, dus heel erg mooi hoeft die toren niet te worden. Het rijden en laten instorten van die toren, daar gaat het om!
Ik heb dit spel in kleutergroepen weleens aanschouwd en dan zag ik het ene kind al met auto's in de aanslag, terwijl het andere kind nog bezig was de laatste hand aan de toren te leggen zodat deze toch echt af was. Het popelen van ongeduld is dan goed zichtbaar, want zometeen gaat het gebeuren! De spanning is voelbaar. Daarna de ontlading bij het instorten van de toren en het trotse gevoel van macht bij de veroorzakers ervan. Vervolgens kan het hele spel opnieuw beginnen met opbouwen en instorten. En steeds maar weer ervaren de kinderen de ontlading van de spanning tussen de toren en hun auto's. Dat is zichtbaar en hoorbaar: Springende kinderen die kreten slaken van plezier. Die vol enthousiasme intensief iets maken om er vervolgens mee te gaan spelen.

Ik ben benieuwd of ik dit beeld zondag tijdens de dag van het park ook zal zien.
In mijn tent heb ik tassen en bakjes om materiaal uit het park en langs de IJssel te verzamelen en daar vervolgens met verf en ander materiaal iets beestachtigs van te maken.
Er gaat namelijk een gerucht door het park dat zich daar verschillende beesten schuilhouden. Je ziet ze niet meteen, maar als je goed zoekt vind je dingen die lijken op bijvoorbeeld het lijf van een kleiklodderbeest, zie je poten van het takkenbeest, vleugels van een bladzuiger of de kop van het boombastbeest. Wat valt er voor beestachtigs te ontdekken? Hebben deze beesten nog andere namen? Wordt er vervolgens ook jacht gemaakt op deze parkbeesten en zijn er stoere ridders die beestachtige monsters verslaan? We zullen het zien. Ze zijn er echt!

Geloof het of niet, maar dit is wat ik onlangs vond tijdens een wandeling langs de IJssel.....



De Hanzehondvogel, te vinden langs de IJssel als je goed zoekt!

Op zoek naar nog meer beesten? Clare Youngs heeft een leuk boekje gemaakt dat heet: Knutselen met natuurlijke materialen (35 projecten voor kinderen).  www.librero.nl
Eerst maken dan spelen. Dat ga ik zondag ook doen en ik zal vertellen welke verhalen ik heb gehoord en welke beesten ik heb gezien. Dat belooft beestachtig spannend te worden!

Het belang van buitenspelen: Ontdekkingstocht door de natuur

Ontdekkingstocht door de natuur.

Kinderen vinden wandelen doorgaans maar een saaie aangelegenheid. Met wat tegenzin komen ze langzaam in beweging en vragen dan na een paar honderd meter of ze er al bijna zijn. Een ijsje in het vooruitzicht of een andere beloning wil nog wel eens helpen bij een eerste aanzet tot beweging, maar meestal moet je als ouder toch wel creatief zijn in het bedenken van trucjes om je kinderen over te halen. Soms is het een kwestie van 1 mooie klimboom en als het meezit blijkt iedere wandeling uiteindelijk een grote ontdekkingstocht van bijzondere dingen en geweldige uitdagingen. En goed beschouwd is dat dan nog steeds de grootste beloning denkbaar.

Met dat idee heb ik mijn kinderen, die inmiddels 13 en 15 zijn, meegenomen naar de uiterwaarden bij Deventer waar zowel paarden als runderen vrij rondlopen en ganzen af en aan vliegen. Op dat moment was het water langs de IJssel wat gezakt, maar stond hier en daar nog zichtbaar water op het land. Het zou dus de vraag zijn of we ons geplande rondje door de uiterwaarden konden maken. Een uitdaging die met tegenzin werd gestart. Die tegenzin veranderde in actie met ongekende zin om met zijn allen over grote plassen water te komen, zonder onze voeten nat te krijgen. De oplossing lag er: met al het materiaal (flinke losse takken, riet, struikgewas) dat ter plekke te vinden was, hebben we dammen gebouwd en zijn hierdoor zo goed als droog naar de overkant gekomen. Met een trots gevoel van overwinning liepen we weer verder. Daarna kon het struinen langs de IJssel beginnen, want als het water zakt blijft er van alles achter en daarvan gaat zoveel mogelijk mee naar huis, om iets van te maken of gewoon te verzamelen.

Daarna ben ik de uitdaging aangegaan om met ze van Zutphen naar Deventer te wandelen. Eerst met de trein naar Zutphen en vervolgens lopend langs de IJssel richting Deventer centrum. Het was een zware tocht. Midden februari en dus behoorlijk guur. Bovendien bleek er onderweg niets open om ons nog enigszins te kunnen opwarmen of iets te drinken. We moesten het met onze eigen voorraad doen en dat 17 km lang zonder echte stop. Mijn zoon van 13 heeft me deze wandeltocht wel het meest verbaasd. Hij vond een colablikje en heeft daarmee een groot deel van de route al rennend en schoppend tegen het blikje afgelegd. De witte reigers die alleen in dit gebied lijken voor te komen, doken steeds weer op en staken met hun wit mooi af tegen het roodbruin van de struiken en bomen en de grijze kleur van het water.

Wat ons in verwarring bracht was de rivier. De Lebuïnustoren van Deventer konden we al snel zien en was tevens ons ijkpunt: daar moesten we naar toe. Maar door het meanderen van de rivier was de toren eerst vóór ons zichtbaar, dan weer links, vervolgens rechts en vice versa. Er werd een groot beroep gedaan op doorzettingsvermogen, maar ook op inzicht en oriëntatiegevoel. Een uitdaging en ontdekking tegelijk. Als beloning voor het maken van de toch wel zware en lange tocht in de kou, kregen we net voor het arriveren in Deventer een mooi schouwspel te zien van honderden meeuwen. Die, met op de achtergrond de prachtige skyline van Deventer, om onbekende reden massaal de lucht in vlogen, rond cirkelden en weer neerstreken. Een bijzondere afsluiting van de tocht.

Sinds die barre tocht zijn alle andere wandelingen, volgens mijn zoon, bij voorbaat al een eitje. Zo ook de NS-wandeling van Dieren naar Rheden. Er was een vriendje mee waarvan ik wist dat wandelen niet zijn favoriete hobby is dus was er overtuigingskracht nodig om deze tocht aan te prijzen. Nu wist ik zeker dat er een uitrust-punt zou zijn onderweg en vrijwel zeker dat er een ijscokar zou staan. Maar die beloning was deze wandeltocht helemaal niet nodig om in beweging te komen. De route bleek al uitdaging genoeg. Een stijgend pad over boomwortels, omgevallen bomen om op te klauteren en een enorm geschikte boom om in te klimmen. Of we deze wandeling nog vaker gingen doen, want die boom moest minstens nog een keer beklommen kunnen worden!

Er kwam dus een moment dat ik als ouder stond te popelen om de route te vervolgen, maar dat de kinderen nog druk waren met klimmen, klauteren en foto's maken. En dus ben ik ook gaan klimmen en heb foto's gemaakt.

Nu waren dit geweldige bomen om in en op te klimmen. En dan zie ik de kinderen hoog in de boom verdwijnen. Zo hoog mogelijk, dat is het doel. En van mij mogen ze. Het schijnt dat kinderen zo hoog klimmen als ze zelf aankunnen. En daar vertrouw ik op. Ik geef ze graag de ruimte en het vertrouwen om eigen grenzen te zoeken en te ontdekken. Zo ontdekken ze wat mogelijk is met het materiaal en bovendien ontdekken ze hun eigen mogelijkheden en leren ze op zichzelf te vertrouwen. Spelend wijs. En als ouder heb je alleen een beetje geduld nodig en als je de rust kunt vinden om te wachten en te delen in hun ontdekkingstocht door te kijken of zelf te klimmen, heb je dubbele pret en ben je allemaal weer een ervaring rijker.

Dit weekend kon ik geen foto's maken van klimmende pubers. De bomen die we zagen waren daarvoor te broos. Een stap op de onderste tak dat gepaard ging met gekraak en licht meebuigen deed al vermoeden dat het niet veilig zou zijn. Dan is de keuze snel gemaakt en is klimmen geen optie. De wandeltocht gaat dan gewoon verder. Een rups is wel meerdere malen gefotografeerd en ook een ree is gesignaleerd. Weer wat ontdekt en bewonderd.

En de tassen?

Zoals beloofd hier een foto van het resultaat van de eerste schoudertassen die ik gemaakt heb voor De Dag van het Park. In overleg met stoere neefjes ga ik daarbij zorgen voor speurkaarten zodat het spannender wordt om erop uit te trekken door het park en langs de IJssel. Kun jij de dingen op de kaart vinden? Zoek de klei............ Op die manier willen kinderen er wel op uit! Bedankt voor de tip jongens!  Tot volgende week.

Spelmateriaal: Een tas voor in het park

Een tas voor in het park.....

Het is 2 mei en dat betekent dat het nog maar zo'n 3 weken duurt voordat de dag van het park gevierd gaat worden. Dit jaar gaat dat op 26 mei in Deventer plaatsvinden in het Worpplantsoen. En dat is een bijzonder park.

Er zijn genoeg parken met water, maar wat dit park bijzonder maakt is het water van de IJssel dat op loopafstand van het park stroomt. En in tijden van hoog water stroomt dit water zelfs door het park. Door de stroming kan er van alles aanspoelen op het strand en dat maakt het IJsselstruinen uitdagend en spannend. Tijdens de dag van het park kun je bij de tent van Spel in Beeld (mijn praktijk voor speltherapie en spel) een tasje vragen om vervolgens door het park en aan de IJssel te struinen op zoek naar materiaal. Takjes, schors, veren, steentjes, doppen van flesjes, houtskool..... 

Rivierklei door de goede speurder te vinden.

Takjes en schors mee in het tasje.

 

Als je goed oplet zie je aan de rand van het water waar de rivierklei zich schuilhoudt. Ook dat kan meegenomen worden. Want als je genoeg hebt rondgelopen op zoek naar bruikbaar materiaal, kun je hier in de tent mee aan de slag om er iets leuks van te maken en mee te nemen naar huis.

Naast deze tasjes (waar zelfs water in kan!) zorg ik voor een aantal flinke schoudertassen en rugzakjes om spullen in te verzamelen tijdens de zoektocht door het park en langs de IJssel. Die tassen kunnen makkelijk meegenomen worden tijdens een langere wandeling, zoals die overal langs de IJssel gemaakt kunnen worden. Eén van die wandelingen loopt van Zutphen via Deventer naar Olst. Langs de IJssel en door de uiterwaarden en de bossen. En dan is het heerlijk om dat wat je onderweg tegenkomt ook mee te kunnen nemen! 

De tassen maak ik van stevige canvas, tafelzeil en oude fietsbanden. De ongebleekte canvas had ik nog liggen en kan ik nu eindelijk goed gebruiken. Met het tafelzeil kan ik makkelijk soepele kleine extra vakjes maken. De binnenbanden heb ik gekregen van een fietsenzaak in Twello. Zij weten heel goed dat er genoeg mensen zijn die daar nog iets mee kunnen maken en daarom kon ik zo een hele stapel banden meekrijgen.Geweldig!

De komende weken kruip ik dus weer lekker achter de naaimachine. 

Het resultaat laat ik over 2 weken zien, want met Hemelvaart ben ik aan het kamperen en dan is er even geen gelegenheid voor het schrijven van een blog. Wel heb ik genoeg tijd om me te laten inspireren door het buitenleven en de speelmogelijkheden die daar te ontdekken zijn te fotograferen en later te delen op het blog.  Tot later!