Het belang van spel: Spelen met modder: lekker vies doen!

Spelen met modder: Lekker vies doen!

Vrijdag 27 juni is het weer zover: Nationale Modderdag georganiseerd door Veldwerk Nederland.  Het is 2013 als mijn enthousiasme bij het horen van dit initiatief wordt aangewakkerd en mijn nieuwsgierigheid wordt gewekt om eens een kijkje te nemen op de site van Veldwerk Nederland.

Daar word me duidelijk dat het idee om een modderdag te houden is ontstaan in Nepal en inmiddels wereldwijd is verspreid. Veldwerk Nederland wil, door deze modderdag kinderen van 0 - 12  een positieve natuurervaring laten beleven en de verbinding vergroten tussen kinderen en hun omgeving. Zowel kinderen als ouders worden uitgenodigd om te ontdekken wat modder is en hoe je ermee kunt spelen. In het buitenland is de modderdag een succes gebleken en wordt spelen met modder bovendien gezien als noodzakelijk voor een duurzame en evenwichtige ontwikkeling van kinderen. Daarom ook dit jaar weer een Nationale Modderdag in Nederland.

Als speltherapeut ben ik blij te lezen dat er aandacht is voor het spelen met modder. Het is namelijk absoluut waar dat spelen met modder een bijdrage levert aan een evenwichtige ontwikkeling van kinderen. Ik hoop daarom dat het niet bij deze ene dag blijft dat kinderen met hun ouders lekker mogen spelen met modder. Dat mag van mij iedere dag! En als het aan jonge kinderen ligt doen ze dat ook. Het toeval wilde dat ik zaterdag langs de speeltuin in een van de wijken in Deventer fietste en daar getuige was van het spel van kinderen met modder. En daar mocht ik zowaar een foto van maken!



Het meisje op de achtergrond gaat helemaal op in haar spel.

Spelen met modder valt binnen de speelwereld van kinderen onder sensopatisch spel. Het is een spelvorm waardoor het kind de wereld ontmoet via lichamelijke beleving: voelen, tasten. Het wezenlijke van dit spel is het vormloze karakter van het materiaal: zand, water, maar ook verf en klei behoren hiertoe. Het gaat in sensopatisch spel om het voelen en ervaren van het materiaal en niet om de vorm. Sensopatisch spel is de meest basale vorm van spel en zie je al bij zeer jonge kinderen. Het spelen en ervaren vormt een voorwaarde en voorbereiding voor het ontplooien van  het 'doen alsof' spel. Zo zullen kinderen ontdekken dat zand zacht, hard, vochtig, koud of juist warm kan zijn. Maar daarnaast kun je van zand, als het stevig genoeg is ook nog iets bouwen. Een beetje water erbij helpt het zand bij elkaar houden. Het bouwen van een zandkasteel kan uiteindelijk eindigen in een 'doen alsof' spel met ridders.
Zodra je zand gaat mengen met nog meer water ontstaat er een brij waarmee niet meer gebouwd kan worden, maar waarbij het voelen de overhand neemt. Van vormend spel, gaat het spel over in voelen; sensopatisch spel.
Het meisje op de foto gaat op in haar spel. Bij haar wisselen vormen en voelen elkaar af, maar heeft vormen de overhand. De jongens zijn vooral aan het  voelen en ontdekken wat ze met modder kunt doen. Het spelen ermee is vooral lekker, maar ook vies.
Zowel kinderen als volwassenen ervaren deze tegenstrijdige gevoelens: modder is vies, maar tegelijkertijd kan het voelen ervan ook een prettige rustgevende,ontspannen ervaring opleveren (denk ook aan modderbaden voor volwassenen!).
Die ontspanning is een belangrijke waarde van dit sensopatische spel. Er hoeft niets in het spel. Er kan ervaren worden, zonder dat er vorm aan het materiaal gegeven hoeft te worden. Tijdens het spelen met zand en water heb ik als therapeut vaak die ontspanning gevoeld en gezien bij kinderen; het gebeurt regelmatig dat kinderen tijdens het spel naar de wc rennen omdat ze ineens moeten poepen! Die ontspanning kan ook door spelen met klei en verf, maar modder is daarin echt heel effectief!
Ik ben in mijn fotoarchief nog steeds op zoek naar een schittende foto van een kleuter van 4 die trots haar handen vol met verf aan mij laat zien. Zij doet dit met zo'n grote glimlach van ontspanning en genot dat ook ik daar trots op was: Ik wist dat ik door haar de gelegenheid te geven op een groot vel met je handen vol verf heerlijk te mogen kliederen, dit het resultaat zou kunnen zijn. En daar zat voor mij nog een reden achter die te maken had met een andere, in mijn ogen nog belangrijkere waarde van het spel met modder. Namelijk die van de zojuist aangegeven tegenstrijdige gevoelens. Er is een relatie te leggen tussen het sensopatisch spel en de identiteitsontwikkeling van kinderen. En dat vind ik zelf een zeer interessante en maakt de waarde van het spelen met modder voor mij extra belangrijk. Daarover volgende week meer. Eerst lekker genieten van modderdag en ervaren wat het met je doet!